Złoty Kodeks Pułtuski

Pierwsza strona okładki Kodeksu Pułtuskiego 

(Codex aureus pultoviensis) z lat 80 XI wieku.

Źródło

Złoty kodeks pułtuski (łac. Codex aureus pultoviensi) – XI-wieczny iluminowany kodeks, będący przykładem czeskiej (praskiej lub sezawskiej) szkoły iluminatorsko-pismienniczej, powstałej pod wpływem szkoły malarstwa miniaturowego w Ratyzbonie. 

Kodeks należy do jednego z późniejszych polskich zabytków średniowiecznych pismiennictwa łacińskiego. Powstał około 1080 roku, prawdopodobnie w Ratyzbonie lub w opactwie w Niederalteich. Nazywany jest również Ewangeliarzem płockim, gdyż stanowił własność katedry płockiej, której przekazała go Judyta czeska, pierwsza żona księcia Władysława Hermana.

Kodeks, spisany na pergaminie, składa się ze 171 kart. Jego wymiary wynoszą 35×25 cm. Kodeks pisany jest in folio złotymi literami na purpurowym tle pismem majuskulnym, kapitałą romańską. Posiada system skrótów i ligatur. Złote litery zostały obramowane podwójnym konturem.

Dekorację kodeksu stanowi 17 miniatur cało- i półstronicowych, stylizowane litery (Q, L, I), liczne drobne inicjały ornamentalne, ozdobne ramki w formie listew z motywami palmet, bordiury.

Oprawa kodeksu nie zachowała się. Oprawiony został ponownie w XIX wieku dzięki fundacji księcia Władysława Czartoryskiego. Oprawę skomponowano około 1878. Składa się z desek pokrytych aksamitem i obitych blachą, ozdobionych gemmami antycznymi, perłami, szklanymi kaboszonami oraz figurkami metalowymi wykonanymi w Limoges.

Kodeks przechowywany jest w zbiorach Biblioteki Książąt Czartoryskich z sygnaturą 1207 V Rkps. Kopia cyfrowa dostępna jest w bibliotece Polona.

Strona na Wikipedii
Kopia na Polona

Dyptyk królowej Jadwigi

Dyptyk z kości słoniowej według tradycji królowej Jadwigi Andegaweńskiej 

ze zbiorów Muzeum Czartoryskich w Krakowie.

Źródło

Jan Stanisław Zbąski.

Źródło

Jan Stanisław Zbąski herbu Nałęcz (ur. 1629, zm. 21 maja 1697) – biskup warmiński w latach 1688-1697, administrator apostolski diecezji sambijskiej, archidiakon gnieźnieński, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w 1671 roku, kanonik kapituły kolegiackiej św. Jana Chrzciciela w Warszawie od około 1670 roku, kanonik gnieźnieński, kanonik krakowski i sandomierski, dziekan łowicki, opat komendatoryjny sulejowski, ambasador Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1687 roku, kanclerz królowej Marii Kazimiery.

Strona na Wikipedii

Strona na Encyklopedii Warmii i Mazur

 

Biskup Jan Stanisław Zbąski.

Źródło

Płyta nagrobna Jana Zbąskiego. 

Mal. J. K. Wojnarowski.

Źródło

Pługi z początku XVII wieku

Ryciny z "Vinti Giornate D'Agricoltvra Di M. Agostino Gallo [...] : Le quali tratta del piacere, & vtile della Villa : Con nuoua aggionta [...] di diuersi Rimedij in proposito d'Animali, 7 figure de gli stromenti appartenenti ad vn perfetto Agricoltore [...]" (1628).

Źródło