wtorek, 16 września 2025

Skirgiełło

Skirgiełło. Rycina z Europos Sarmatijos Alessandro Guagnini (1578)

Skirgiełło

Był księciem litewskim, ale zapisał się również w naszej historii więc warto go przypomnieć. Skirgiełło Olgierdowicz urodził się w 1354 lub 55 roku. Był wyznania prawosławnego (chrzestne imię Iwan). Prawdopodobnie był starszym bratem Jagiełły, którego data urodzin jest niepewna (1352 lub 1362). Kiedy ich ojciec Olgierd właśnie Jagiełłę wyznaczył na kolejnego wielkiego księcia Litwy Skirgiełło podporządkował się jego decyzji … co trochę podważa teorię o jego starszeństwie. Odsunięcie starszego syna z reguły kończyło się wojną domową. Z drugiej jednak strony nie możemy całkowicie odrzucić tej możliwości, że Skirgiełło po prostu nie miał ambicji wielkoksiążęcych i dlatego nie tylko uznał wybór ojca, ale też do śmierci wiernie służył Jagielle.
Jaki naprawdę był ten Olgierdowicz? Jagiełło ufał mu i powierzał zadania najwyższej wagi. Skirgiełło na przykład przewodził litewskiemu poselstwu, które w 1385 roku prowadziło w Krakowie wstępne rozmowy w sprawie małżeństwa z Jadwigą. To właśnie między innymi jemu zawdzięczamy sukces tego spotkania, kładącego fundamenty pod unię polsko – litewską. Skirgiełło kilkakrotnie pertraktował też w imieniu Jagiełły z Krzyżakami, a w 1390 bronił przed nimi stołecznego Wilna. Absolutna lojalność wobec młodszego brata doprowadziła też do decyzji wystawiających Skirgielle naprawdę bardzo wysoką ocenę. Nie możemy przecież inaczej potraktować jego zgody na oddanie królewskiego namiestnictwa na Litwie Witoldowi. Skirgiełło wykazał się tutaj nie tylko lojalnością, ale też godnym podziwu przedłożeniem interesu publicznego nad własne ambicje. Życzliwość Jadwigi dla tego Olgierdowicza jest jak najbardziej historyczna i także doskonale świadczy o Skirgielle. Oboje utrzymywali przyjazne stosunki, o czym świadczą np. zachowane rachunki dworskie po ich wspólnych posiłkach.
Jest też drugi obraz Skirgiełły - klasyczny przykład „nieszczęśliwego alkoholika z problemami”. Podstawowy problem jest w tym, że „czarna legenda” tego Olgierdowicza ma swoje źródło w jednej relacji, do tego spisanej przez zaprzysięgłego wroga Skirgiełły … dla drugiego wroga. Popełnił ją Witold w czasie swojego pobytu w Prusach, kiedy to w oparciu o jego wypowiedzi spisano „Skargę”, przedstawiającą Skirgiełłę jako okrutnego, nieodpowiedzialnego alkoholika. Takiemu wizerunkowi przeczy nie tylko całego życie Skirgiełły, ale też ewidentna uraza, jaką miał do niego sam Witold. Ich konflikt rozpoczął się najprawdopodobniej w czasie walki Jagiełły z Kiejstutem o schedę po Olgierdzie na początku lat 80-tych XIV wieku. Najprawdopodobniej to właśnie Skirgiełło pojmał Kiejstuta i Witolda i to właśnie jego początkowo oskarżano później za śmierć starego księcia. Kolejnym powodem do nienawiści było przekazanie Skirgielle przez Jagiełłę księstwa trockiego, należnego wcześniej właśnie Witoldowi. Do reszty poróżniła ich też wizja przyszłości Litwy. Skirgiełło chciał jak najmocniejszej unii, a Witold przez całe życie knuł jak ją osłabić czy nawet zerwać.
Nie wiemy czy Skirgiełło się ożenił i czy miał jakieś potomstwo. Część historyków uważa, że z nieznanego nam związku miał nieznanego imienia córkę, która w listopadzie 1393 roku została ochrzczona na Wawelu (prawdopodobnie była to konwersja z prawosławia). Jako ciekawostkę można dodać, że Skirgiełło planował przejście na katolicyzm, czemu jednak przeszkodziła przedwczesna śmierć. 

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Cystersi w Polsce

Cysters z XIII wieku. Rekonstrukcja własna. Cystersi w Polsce Encyklopedia Staropolska Zygmunta Glogera Wsławiona gałąź zakonu benedyktyński...