Biskup Andrzej Krzycki.
Andrzej Krzycki, herbu Kotwicz (ur. 7 lipca 1482 w Krzycku w Wielkopolsce, zm. 10 maja 1537 w Skierniewicach) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1520-1523 i 1525–1526, scholastyk poznański i prepozyt średzki w 1516 roku, sekretarz królowej Bony, polityk, mecenas sztuki, poeta staropolski piszący w języku łacińskim, humanista, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1516 roku.
Dzięki pomocy wuja, którym był biskup Piotr Tomicki, zdobył wykształcenie studiując pod kierunkiem wybitnych humanistów na uniwersytecie w Bolonii. Powrócił do Polski ok. 1501 r. Rozpoczął karierę w hierarchii kościelnej. Kanclerz królowej Barbary, żony Zygmunta I w latach 1512-1515. Po jej śmierci stał się sekretarzem królewskim. Jego autorstwa są inskrypcje na tablicach i fryzie kaplicy Zygmuntowskiej. 8 czerwca 1523 mianowany biskupem przemyskim. Ingres do katedry odbył 24 czerwca 1523 (zamieszkał w pałacu biskupim w Krośnie). Przeniesiony 29 kwietnia 1527 na biskupstwo płockie, by wreszcie 27 października 1535 zostać arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem. Był wujem biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego z Więcborka któremu sfinansował studia pomagając mu w karierze naukowej i biskupiej.
W Płocku z jego inicjatywy (i w znacznym stopniu funduszów) architekt Bernardino Gianotti (de Gianotis) wzniósł w latach 1531-35 renesansową katedrę w miejscu spalonej romańskiej. W skarbcu zachował się wspaniały późnogotycki pastorał Krzyckiego i pieczęć o formach renesansowych.
Oprócz poezji, którą wykorzystywał także do własnych celów osobistych i politycznych, pisał także łacińską prozą, lecz traktował tę twórczość marginalnie. Uważa się go za jednego z najwybitniejszych humanistów swojej epoki. Andrzej Krzycki był członkiem Towarzystwa ożralców i opilców.
Erazm z Rotterdamu w swoim dziele z 1528 roku pt. "Ciceronianusie" wśród znamienitych twórców polskich wymienił Krzyckiego, którego uznał za ich księcia. Pisał o nim, że "z talentem układa wiersze", a "lepiej jeszcze włada prozą", który z "gruntownym wykształceniem" łączy swobodę i kunszt stylu wypowiedzi, a więc zalety najwyżej cenione przez renesansowych humanistów".
Andrzej Krzycki jest autorem najstarszego polskiego pisma polemicznego podejmującego walkę z reformacją Marcina Lutra pt. "Encomium Lutheri" (łac. "Pochwała Lutra"). Dzieło stara się ośmieszyć Lutra i postulaty reformacji, zarzuca reformatorom burzenie porządku społecznego i wzywa króla do walki z heretykami. Nauki Kościoła katolickiego bronił też w dziełach "De ratione et sacrificio missae" i "De aflictione ecclesiae". W liście do Erazma z Rotterdamu z 20 grudnia 1525 roku nazywa jednak swe pierwsze dzieło polemiczne "Głupstewkami" i przyznaje, że napisał je pod naciskiem krytyków. Jednak cenzura kościelna, kierując się tylko tytułem, wciągnęła tę książkę na Indeks ksiąg zakazanych. Patronował inicjatywie sprowadzenia Filipa Melanchtona do Polski celem pozyskania go dla Kościoła katolickiego. Sam król woził utwory biskupa podczas wędrówek po kraju. Pochowany w katedrze gnieźnieńskiej w kaplicy Dzierzgowskiego. Jego nagrobek wykonany jest z czerwonego węgierskiego marmuru i otoczony jest wizerunkiem Madonny wykonany z piaskowca.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz