wtorek, 6 grudnia 2022

Lew Sapieha

Lew Sapieha. Portret z 1616 roku.

Lew Iwanowicz Sapieha herbu Lis (ur. 4 kwietnia 1557 w Ostrownie, zm. 7 lipca 1633 w Wilnie) – hetman wielki litewski od 1625, kanclerz wielki litewski w latach 1589–1623, marszałek sejmu w Warszawie w 1582, podkanclerzy litewski do 1585, wojewoda wileński od 1621, sekretarz Stefana Batorego, pisarz wielki litewski od 1581, starosta słonimski, brzeski, mohylewski. 
Urodził się 4 kwietnia 1557 r. w Ostrownie, jako syn Iwana Sapiehy, podstarościego orszańskiego oraz Bohdany z kniaziów Druckich-Sokolińskich. Został wychowany w wierze prawosławnej. O jego młodości nie wiadomo nic pewnego. Rodzina Sapiehów nie należała wówczas do elity Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jako chłopiec został oddany na dwór Mikołaja Radziwiłła Czarnego, z którego synami studiował w Lipsku w latach 1570–1573. Podczas pobytu za granicą uległ wpływom protestantyzmu i odszedł od prawosławia, zostając kalwinistą. 
W roku 1579 dzięki protekcji Radziwiłłów dostał się na dwór Stefana Batorego. Brał udział w kampanii połockiej, podczas której otrzymał tytuł dworzanina królewskiego. 30 stycznia 1580 roku został mianowany sekretarzem królewskim. W 1580 roku brał udział w wyprawach na Wielkie Łuki i Psków. W 1581 roku awansowany na pisarza litewskiego. Posłował na sejm 1582. W roku 1583 przebywał przy królu na dworze w Niepołomicach, a później w Krakowie. W roku 1584 został wysłany z poselstwem do Moskwy, gdzie trafił na śmierć Iwana Groźnego. Mimo braku instrukcji na taką okoliczność, dopełnił poselstwa, uzyskując u nowo obranego cara Fiodora 10-miesięczny rozejm.
2 lutego 1585 roku otrzymał urząd podkanclerzego litewskiego. Od marca 1585 do maja 1586 roku był administratorem skarbu litewskiego, a co za tym idzie, zarządcą mennicy w Wilnie, mimo iż tytularne podskarbiostwo litewskie zachował Jan Hlebowicz. W tychże latach brał udział w pracach dworu, w tym w dużej części wpływał na politykę wschodnią Rzeczypospolitej. W 1586 roku przeszedł ostatecznie na katolicyzm.
Na początku 1587 roku został wysłany jako przedstawiciel stanów litewskich z Janem Hlebowiczem i Bohdanem Sapiehą na Sejm konwokacyjny. Początkowo popierał kandydaturę cara Fiodora na tron Polski, a gdy szala przechyliła się na stronę Zygmunta Wazy zachował neutralność, nie przystępując do elekcji. Dopiero w grudniu 1587 roku na polecenie stanów litewskich udał się do Krakowa, gdzie w styczniu 1588 roku negocjował z królem w zamian za uznanie elekcji nowy kodeks prawa litewskiego, tzw. III Statut Litewski. W dalszym ciągu 1588 roku pozostał na dworze, umacniając swoją pozycję. Na sejmie 1589 roku otrzymał kanclerstwo litewskie. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym. W maju 1589 roku wysłany wraz z Sewerynem Bonerem przez króla do Rygi w celu przywrócenia porządku w mieście. Posłował na sejm wiosenny 1590, a także zimowy 1590/1591, na którym przekonywał króla do pozostania w Polsce (król nosił się wtedy z zamiarem rezygnacji i powrotu do Szwecji. W 1592 roku pracował nad poprawkami do III Statutu Litewskiego. Po sejmie 1592 roku król powierzył Lwu funkcję deputata do rewizji skarbu litewskiego. Na wiosnę 1593 roku pełnił obowiązki marszałka Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1595 roku prowadził kampanię przeciwko powierzaniu urzędów litewskich osobom pochodzącym z Korony. Brał udział w sejmie 1595 roku.

Lew Sapieha.
Ryt. M. Podoliński.

Lew Sapieha, hetman wielki litewski, 
kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński.
Ryt. C. Schultz.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Jan Stanisław Zbąski. Źródło Jan Stanisław Zbąski herbu Nałęcz (ur. 1629, zm. 21 maja 1697) – biskup warmiński w latach 1688-1697, administ...