Pierwszy zapis po polsku

"Daj, ać ja pobruszę a ty poczywaj". 
Rys. Sz. Kobyliński ("Ilustrowana Kronika Polaków".

Pierwsze polskie zdanie

Za pierwsza zachowane zdanie w języku polskim uważamy zapis z Księgi Henrykowskiej:

„Bogwali uxor stabat, ad molam molendo. Cui vir suus idem Bogwalus, compassus dixit: Sine, ut ego etiam molam. Hoc est in polonico: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai.” 

Szerszy fragment w polskim tłumaczeniu:

"Gdy zaś tam przez pewien czas przemieszkiwał, pojął za żonę córkę jakiegoś kleryka, chłopkę grubą i zupełnie niezdarną. Lecz trzeba wiedzieć, że za owych dni były tu w okolicy młyny wodne ogromnie rzadkie, przeto żona tego Bogwała Czecha stała bardzo często przy żarnach mieląc. Litując się nad nią mąż jej Bogwał mówił: „Sine, ut ego etiam molam” – to jest po polsku: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj!”. Tak ów Czech na zmianę mełł z żoną i często obracał kamień tak jak żona".

Współcześnie możemy to zdanie tłumaczyć jako:

"Daj, niech ja pomielę a ty odpoczywaj".

Wątek, z którego pochodzi to zdanie, opowiada o osiadłym na Dolnym Śląsku czeskim rycerzu Boguchwale. Chęć pomocy żonie mielącej ziarno na ręcznych żarnach dała mu przezwisko Brukała a całej osadzie miano Brukalice. 

Księga henrykowska, właśc. Liber fundationis claustri sanctae Mariae Virginis in Heinrichow (Księga założenia klasztoru świętej Marii Dziewicy w Henrykowie) – kronika założenia i uposażenia opactwa cystersów w Henrykowie, spisana po łacinie po 1268. w 2015 wpisana na listę „Pamięć Świata” UNESCO.

Fragment rękopisu Księgi Henrykowskiej.

Źródło

Strona na Wikipedii

Rękopis Księgi