wtorek, 14 lutego 2023

Atanazy Miączyński

Atanazy Miączyński
Rycina z albumu J. Łoskiego pt. „Jan Sobieski, jego rodzina, towarzysze broni i współczesne zabytki", Warszawa 1883; Biblioteka Narodowa.

Atanazy Walenty Miączyński herbu Suchekomnaty (ur. w 1639 roku – zm. w 1723 roku w Zawieprzycach niedaleko Lublina) – wojewoda wołyński w latach 1713-1723, podskarbi nadworny koronny w latach 1688-1713, krajczy koronny w latach 1687-1688, łowczy koronny w latach 1684-1687, wielkorządca krakowski od 1 lipca 1689 roku do 30 czerwca 1692 roku, starosta krzepicki w latach 1677-1723, starosta łosicki w latach 1681-1723, starosta łucki w latach 1682-1723, pułkownik w 1683 roku, administrator olbory olkuskiej w latach 1692-1695, leśniczy sokólski w latach 1682-1685.
Brał udział w bitwie pod Chocimiem 11 listopada 1673 na czele nadwornej chorągwi tatarskiej, gdzie został ciężko ranny. Wraz z objęciem tronu przez Jana III Sobieskiego, który przyjaźnił się z Atanazym, zaczęły spływać kolejne zaszczyty. Został pierwszym dworzaninem i łożniczym. W 1675 roku na czele 2500 koni pokonał chana Nuradyna, za co został mianowany (1676) pułkownikiem J.K.Mci. Wiadomo również, że podczas sejmu koronacyjnego 14 lutego 1676 dopuścił do używania herbu Suchekomnaty Grzegorza Bogdańskiego, który odznaczył się w bitwach. 
Tego samego roku (1676) otrzymał także chorągiew pancerną, walczył wraz z nią m.in. pod Żurawnem. 20 lutego 1677 roku starostwo krzepickie wraz z hutami żelaza, po Jerzym Prażmowskim (wojewodzie płockim). W 1711 roku odstąpił to starostwo swojemu synowi Piotrowi. 2 kwietnia 1681 roku król przyznał mu starostwo łosickie po zmarłej Emerencynie Pacowej. To starostwo przekazał drugiemu synowi Antoniemu. Jeszcze tego samego roku został mianowany starostą grodowym łuckim.
We wrześniu 1683 roku wziął udział w bitwie pod Wiedniem. Stał na czele pułku, składającego się z trzech chorągwi (w tym dwóch jego braci Andrzeja i Stanisława) oraz oddziału dragonii. Wedle tradycji rodzinny Miączyńskich to chorągwie Atanazego zdobyły namioty Kara Mustafy. Dowodził pościgiem za cofającymi się wojskami tureckimi spod Wiednia. W październiku brał udział w bitwach pod Parkanami. W pierwszej z nich osłaniał króla przed niebezpieczeństwem. Według legendy rodzinnej za waleczność cesarz Leopold I mianował go hrabią S.I.R. Tytuł ten jednak nie znajduje potwierdzenia w żadnych źródłach.
Rok później 17 czerwca 1684 roku został łowczym wielkim koronnym (po Bogusławie Fredrze, następcom Atanazego był Andrzej Gembicki). Uczestniczył w dwóch wyprawach hetmana Jabłonowskiego na Bukowine (1685, 1691). Brał udział również w dwóch wyprawach mołdawskich z królem (1686, 1691). W 1689 został mianowany przez króla Jana III Sobieskiego podskarbim nadwornym koronnym (po zmarłym Michale Florianie Rzewuskim).
W 1695 roku walczył z Turkami pod Lwowem. Z synem hetmana Jabłonowskiego (ten dysponował ok. 6 tysiącami wojsk przeciwko ok. 60 tys.) – Aleksandrem podczas ataku tureckiego skutecznie się bronił, fakt ten sprawił, iż hetman mógł ruszyć do ataku. Sam Miączyński związał Turków walką w rejonie pomiędzy klasztorem Teatynów a cerkwią ruską Mohiłą, gdzie nieprzyjaciel poniósł duże straty. Atanazy uratował syna hetmana. Cała bitwa zakończyła się wielkim sukcesem Polaków (w bitwie zginęło ok. 12 tysięcy żołnierzy wojsk tureckich, pomimo dziesięciokrotnej przewagi nad siłami polskimi). Nie była to jednak ostatnia bitwa, w której brał udział.
Był przy śmierci króla Jana III Sobieskiego oraz przy elekcji nowego króla. Był elektorem Augusta II Mocnego w 1697 roku z województwa kaliskiego[6], jako deputat województwa czernihowskiego podpisał jego pacta conventa. Poseł na sejm pacyfikacyjny 1699 roku z województwa wołyńskiego. Poseł na sejm 1701 roku i sejm z limity 1701-1702 roku z województwa wołyńskiego. W styczniu 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego. Poseł na sejm 1703 roku z województwa czernihowskiego.
Król August II Mocny w dowód zasług obdarzył go dożywotnią pensją w wysokości 6 tys. złotych polskich. Był konsyliarzem województwa bracławskiego w konfederacji sandomierskiej 1704 roku. Jako poseł województwa bracławskiego był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku. W 1713 roku został mianowany wojewodą wołyńskim, jednocześnie zrzekł się stanowiska podskarbiego na rzecz swojego zięcia Franciszka Ossolińskiego, który później został stronnikiem Stanisława Leszczyńskiego. Był wielokrotnie wybierany przez szlachtę na Sejm m.in. na sejm elekcyjny w 1697. Zarówno Jan III Sobieski jak i jego następca August II darzyli go sympatią.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Złoty Kodeks Pułtuski

Pierwsza strona okładki Kodeksu Pułtuskiego  (Codex aureus pultoviensis) z lat 80 XI wieku. Źródło Złoty kodeks pułtuski (łac. Codex aureus...