Szymon Syreński.
Autor wzoru J. N. Bizański.
Szymon Syreński (Syreniusz, Syrenius, Sacranus) (ur. ok. 1540 w Oświęcimiu, zm. 29 marca 1611 w Krakowie) – profesor Akademii Krakowskiej, lekarz, botanik, badacz leczniczych właściwości ziół, jeden z najwybitniejszych polskich zielnikarzy, twórca ilustrowanego Zielnika o roślinach użytkowych, klasycznego dzieła botanicznego polskiego renesansu.
Urodził się ok. 1540 w Oświęcimiu. Był synem mieszczanina Mikołaja. Używał zlatynizowanych form nazwiska: Syrenius, Syrrenius oraz Sacranus (pochodzący z Oświęcimia). W literaturze polskiej najczęściej nazywany jest Syreniuszem. O jego początkowych losach i wstępnej edukacji nic nie wiadomo. W latach 1560-1569 studiował na Wydziale Filozoficznym (Artium) Uniwersytetu Krakowskiego, na którym w 1569 uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych oraz doktora filozofii. Następnie przyjął pracę guwernera i wraz ze swoimi podopiecznymi, Wojciechem Herburtem z Fulsztyna i Jerzym Kormanieckim, udał się do Ingolstadtu. Tam w miejscowym uniwersytecie założonym w 1472 r. przez księcia Ludwika IX – razem ze swoimi wychowankami – wpisał się na studia w roku szkolnym 1569/1570. W latach 1570-1573 studiował na Wydziale Filozoficznym tej uczelni.
W tym czasie wiele podróżował – po Węgrzech, Niemczech, Niderlandach i Szwajcarii. Zwiedził m.in. prywatne ogrody roślin leczniczych w Augsburgu, Heidelbergu i Moguncji. Około 1573 r. udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie padewskim, który był wówczas wiodącym ośrodkiem medycyny i botaniki. Tam zdobywał wiedzę pod kierunkiem takich uczonych, jak Bernard Saternus, Hieronim Capivaccio, Juliusz Paweł Crasso, Franciszek Piccolomini, Franciszek Bonafides czy też Melchiorre Wieland (Guilandino, Guilandinus, Villandrino) (1520-1589). Ten ostatni zwłaszcza, jako profesor pierwszej w świecie katedry botaniki lekarskiej (simplicium) i kierownik padewskiego ogrodu botanicznego, nie mógł być nieznanym młodemu Polakowi, interesującemu się roślinami leczniczymi.
W czasie wolnym od zajęć Syreniusz prowadził obserwacje roślin zarówno uprawianych w ogrodach włoskich jak i dziko rosnących; głównie w okolicach Padwy i Wenecji. Dyplom ukończenia studiów (tytuł doktora medycyny) Syreniusz otrzymał w dniu 13 lutego 1577 r. z rąk sławnego wówczas Geronima Mercuriali (1530-1606), który był jego opiekunem naukowym.
W r. 1578 powrócił do Polski i zamieszkał we Lwowie. Tam prowadził praktykę lekarską, nie zaniedbując jednocześnie zainteresowań botanicznych. Badał okoliczną florę, wyjeżdżał też w dalsze okolice, na Podole, Pokucie, w okolice Bieszczadów i Babiej Góry. Prowadził korespondencję z ludźmi o podobnych zainteresowaniach z innych regionów kraju, którzy dzielili się z nim swoimi spostrzeżeniami.
W 1588 r. przeniósł się do Krakowa, gdzie objął stanowisko lekarza dla ubogich, z fundacji Piotra z Poznania. Pełnił je aż do śmierci. W zamian za bezpłatne leczenie pacjentów otrzymał od fundatora dom przy ul. Wiślanej, w którym zamieszkał.
15 lipca 1590 r. został powołany do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Krakowskiego, uzyskując nostryfikację dyplomu padewskiego na podstawie rozprawy traktującej o znaczeniu czynnika eksperymentalnego w medycynie; Quaestio […] Medicae […] (Cracoviae 1590). Odtąd wykładał medycynę na uczelni, łącząc działalność dydaktyczną i charytatywną z pracą nad dziełem swego życia, Zielnikiem. W 1600 r. pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego, a w 1602 objął nowo utworzoną katedrę botaniki (jedną z pierwszych na świecie) na Uniwersytecie Krakowskim i został jej pierwszym profesorem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz