Strona tytułowa pierwszego wydania 'Biblii Wujka".
Jan Januszowski (do 1588 Jan Łazarzowic), herbu Kłośnik, inne formy nazwiska: Ianussowic, Ianussowski, pseudonim Jan Podworzewski, (ur. 1550 w Krakowie, zm. 30 listopada 1613) – sekretarz królewski Zygmunta Augusta, poseł króla Stefana Batorego, drukarz, tłumacz, pisarz duchowny, właściciel Drukarni Łazarzowej (w latach 1577-1603), architypograf królewski i kościelny, współtwórca drukarni Akademii Zamojskiej, wydawca dzieł: literackich, naukowych i muzycznych, projektodawca polskiej ortografii.
Był synem drukarza krakowskiego Łazarza Andrysowicza, który wraz z żoną Barbarą prowadził jej rodzinną tłocznię odziedziczoną z pierwszego małżeństwa. W latach 1575-1576 studiował prawo w Padwie. Po powrocie do kraju, pracował w kancelariach królów i był sekretarzem Zygmunta Augusta i Stefana Batorego. W 1577 roku po śmierci ojca przejął drukarnię i zajął się jej rozwijaniem. Jan zaczął wprowadzać reformy i ulepszenia. Wzorował się na oficynach zagranicznych i na drukarzach m.in. na Aldo Manucjuszu, rodzinie Estienne'ów i Plantina. Nie stosował ilustracji drzeworytu, próbował za to miedziorytu. Wprowadził duże, ozdobne inicjały. Podjął drugą po Wietorze próbę stworzenia czcionki narodowej oraz ustalenia ortografii polskiej. Stworzył wzory nowych czcionek, prostych i ukośnych, dostosowanych do wymagań fonetyki i pisowni języka polskiego. Usiłował wprowadzić oryginalną, polską czcionkę. Wydał projekt nowej ortografii polskiej, Nowy karakter polski (1594).
W roku 1578 Januszowski otrzymał upoważnienie do drukowania statutów i konstytucji sejmowych (serwitoriat królewski), otrzymując monopol na drukowanie wszystkich pism urzędowych wychodzących z kancelarii królewskiej. W 1588 został nobilitowany przez króla Zygmunta III, przyjął nazwisko Jan Januszowski i otrzymał w 1590 roku tytuł architypografa królewskiego i kościelnego. W latach 1594-97 współpracował przy zakładaniu drukarni w Zamościu. Wydał ok. 400 tytułów, w tym prawie wszystkie dzieła Jana Kochanowskiego, utwory A. Frycza Modrzewskiego, S. Orzechowskiego i literaturę sowizdrzalską. Próbował także własnej twórczości (Nauka umierania chrześcijańskiego, Cenzor obyczajów), naśladującej teksty o wyraźnie moralistycznej tendencji. Wydał w 1599 Biblię w przekładzie Jakuba Wujka.
W 1601 roku podczas zarazy panującej w Krakowie, umarła mu żona i wszystkie dzieci. Po tej tragedii, został duchownym. W 1601 przyjął święcenia kapłańskie; i został archidiakonem sądeckim. W 1607 r. otrzymał plebanię w mieście królewskim Solcu. Drukarnię wydzierżawił Bazylemu Skalskiemu, a następnie Maciejowi Jędrzejowczykowi, który po śmierci właściciela przejął Oficynę Łazarzową, wykupując ją od pozostałych synów Januszowskiego.
Był synem drukarza krakowskiego Łazarza Andrysowicza, który wraz z żoną Barbarą prowadził jej rodzinną tłocznię odziedziczoną z pierwszego małżeństwa. W latach 1575-1576 studiował prawo w Padwie. Po powrocie do kraju, pracował w kancelariach królów i był sekretarzem Zygmunta Augusta i Stefana Batorego. W 1577 roku po śmierci ojca przejął drukarnię i zajął się jej rozwijaniem. Jan zaczął wprowadzać reformy i ulepszenia. Wzorował się na oficynach zagranicznych i na drukarzach m.in. na Aldo Manucjuszu, rodzinie Estienne'ów i Plantina. Nie stosował ilustracji drzeworytu, próbował za to miedziorytu. Wprowadził duże, ozdobne inicjały. Podjął drugą po Wietorze próbę stworzenia czcionki narodowej oraz ustalenia ortografii polskiej. Stworzył wzory nowych czcionek, prostych i ukośnych, dostosowanych do wymagań fonetyki i pisowni języka polskiego. Usiłował wprowadzić oryginalną, polską czcionkę. Wydał projekt nowej ortografii polskiej, Nowy karakter polski (1594).
W roku 1578 Januszowski otrzymał upoważnienie do drukowania statutów i konstytucji sejmowych (serwitoriat królewski), otrzymując monopol na drukowanie wszystkich pism urzędowych wychodzących z kancelarii królewskiej. W 1588 został nobilitowany przez króla Zygmunta III, przyjął nazwisko Jan Januszowski i otrzymał w 1590 roku tytuł architypografa królewskiego i kościelnego. W latach 1594-97 współpracował przy zakładaniu drukarni w Zamościu. Wydał ok. 400 tytułów, w tym prawie wszystkie dzieła Jana Kochanowskiego, utwory A. Frycza Modrzewskiego, S. Orzechowskiego i literaturę sowizdrzalską. Próbował także własnej twórczości (Nauka umierania chrześcijańskiego, Cenzor obyczajów), naśladującej teksty o wyraźnie moralistycznej tendencji. Wydał w 1599 Biblię w przekładzie Jakuba Wujka.
W 1601 roku podczas zarazy panującej w Krakowie, umarła mu żona i wszystkie dzieci. Po tej tragedii, został duchownym. W 1601 przyjął święcenia kapłańskie; i został archidiakonem sądeckim. W 1607 r. otrzymał plebanię w mieście królewskim Solcu. Drukarnię wydzierżawił Bazylemu Skalskiemu, a następnie Maciejowi Jędrzejowczykowi, który po śmierci właściciela przejął Oficynę Łazarzową, wykupując ją od pozostałych synów Januszowskiego.
.jpg)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz